بهمن رجبی در سال 1318 در یکی از محله های فقیر نشین رشت متولد شد.

بهمن رجبی تنبک‌نواز، نویسنده، محقق و سخنور نظام موسیقی ایران می باشد.

وی دو کتاب تحققی و دو کتاب آموزشی دارد و دو کتاب تحققی او عبارتند از:
                                                  

                                                                        
1- تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف.( کتاب اول )
2- تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف.( کتاب دوم )
که کتاب دوم تحقیقی وی مشتمل بر سه فصل است:
1- آیا در رشته ی تنبک نوازی هر نوازنده الزاما هنرمند هم است؟
2- رد تحریم موسیقی در تشیع.
3- جامعه شناسی ریتم.

و دو کتاب آموزشی وی در زمینه ی هنر والای تنبک نوازی عبارتنداز:

1- آموزش دوره ی ابتدایی و متوسطه.
2- آموزش دوره ی عالی وفوق عالی.

بهمن رجبی تکنوازی ودو نوازی تنبک و همکاری با سازهای ملودیک را از سال 1350 نشان داده است.آخرین اجرای تکنوازی، گروهنوازی خود را با سازهای ملودیک در سال 1384 با ارکستر ملل به رهبری پیمان سلطانی اجرا کرده که طی آن از تکنوازی ( که تجسم ریتمیک قسمت اول قطعه ی موتزارت بود ) با تنبک نوازی خود ، قطعه را نیز پیاده کرده است.

بهمن رجبی در حال حاضر 66 سال سن دارد او در این سن قدرت زیادی برای نواختن تنبک دارد.
یکی از قطعات معروف تنبک نوازی که مطعلق به بهمن رجبی است قطعه ی معروف به گفتگوی چپ و راست است که در کتاب عالی و فوق عالی وی موجود است.

او در دو کتاب آموزشی خود قطعه ای از قطعات ملودیک موسیقی ایرانی را با ریتم تجسم کرده است مانند:قطعه ی ( در قفس ) که نغمه ای است از ابولحسن صبا .

قطعه ی زیبای دیگری که انسان را به یاد کودکی می اندازد قطعه ی زیبای -اتل متل توتوله- است.
بهمن رجبی وابسته به هیچ یک از نهادهای موسیقی - چه دولتی و چه غیر دولتی - نبوده ودر آینده نیز نخواهد بود! او از ورزشها ورزش کوهنوردی را برگزیده است چرا که ...

بهمن رجبی در مورد تکنوازی تنبک معتقد است که نوازنده باید دو ویژگی داشته باشد:
اول : قدرت اجرایی و دوم : ظرافت اجرایی . که در پس وپشت آن ، خلاقیت آشکاری نهفته است.به عبارت دیگر تار قدرت و پود ظرافت.در مورد مکتب بهمن رجبی قابل ذکر است که بگویم یکی از تکنیک های این مکتب این است که عکس و بر گردان ، خیلی از قطعات موجود در کتابهایش هم نوشته و می نوازد.

یکی دیگر از ویژگی های مکتب وی این است که میزان هایی از گذشتگان گرفته و آن را به زیبایی هر چه تمام تر بسط و گسترش داده که نمونه ی آن هشت میزان از میزان های زنده یاد... ( امیر ناصر افتتاح ) است که آنها را بسط و گسترش داده و سه قطعه ی مستقل بوجود آورده است.

از کارها ی بزرگی که بهمن رجبی برای تنبک نوازی ایران انجام داده است ساخت ریزهای شانزده گانه است ؛ و یکی دیگر ، بسط و گسترش ریتم های مطربی است توام با ظرافت که زمان آن حدود 12 دقیقه است.

او زنده یاد... حسین تهرانی را به عنوان پدر تنبک نوازی و از زنده یاد... امیر ناصر افتتاح به عنوان معلم بزرگ تنبک نوازی ایران یاد می کند.مطلب را با یکی از جملات کوتاه وی تمام میکنیم : ومن میگویم که بایستی از دریچه ای به عظمت آفرینش به ریتم نگریست .

بهمن رجبی ب ??



و سر انجام به اعتقاد بهمن رجبی اطلاق کلمه ی « ضرب » به این ساز ایرانی به طور کلی غلط است منتها یک « غلط مصطلح » که استعمال آن هم به اینصورت اشکالی در بر نخواهد داشت .

در این مورد قبل از هر چیز لازم است یاد آور شویم که ایراد و اعتراض ما به کلمه ی « ضرب » ناشی از عربی بودن واژه ، و به عبارت کلی تر خارجی بودن کلمه مذ کور نیست و یا اینکه به هیچ وجه تعصبی مبنی بر اینکه چرا باید یک ساز اصیل ملی توسط یک کلمه غیر ایرانی ، شناسانده شود در بین نیست و نخواهد بود ؛

زیرا به خوبی بر این مهم واقف هستیم که وجود « تعصب » در هر زمینه ای از زمینه های مختلف زندگی ، صرفا ناشی از « یکدندگی » و « جهل » بوده و مانع بزرگی برای تحقیق و پژوهش می باشد و لذا اعمال آن _ هر چند که موجه نیز جلوه کند _ شایسته نیست .

می دانیم که « ضرب » کلمه ای است عربی از نوع مصدر آن هم ثلاثی مجرد توضیح اینکه مصدر های ثلاثی مجرد قاعده ی کلی ندارند و در اصطلاح ادبا « سماعی » هستند به این معنی که معیار به کاربردشان فقط « شنیدن » از متقدمین و استنباط از نصر و نظم ادبا و فصحای بزرگ و استعمال دیگران هست و بر آنها ، قیاس نمی توان کرد و به عبارت دیگر « قیاسی » نیستند .

مصدر های ثلاثی مجرد در عربی دارای اوزان بسیار است وبرخی از آنها که در زبان فارسی وجود دارند عبارتند از وزنهایی مانند : « ضرب » ، « صدق » ، « طلب » ، « شغل » وامثال آن .

کلمه ی ضرب دارای معانی متعددی است مانند : « مثل و شکل » ، « نوع صنف از چیزی » ، « مرد تیز خاطر و چست و چابک » ، « باران سبک » و نیز ، نام یکی از چهار عمل اصلی در علم حساب .این ساز یکی از آلات موسیقی است که عمل ( زدن ) روی آن انجام می گیرد ، همانطور که می توان گفت :

پیانو نیز ، یکی از آلات موسیقی که عمل ضرب ( زدن ) روی آن انجام می گیرد و سنتور نیز . پس چرا کلمه ی عربی « ضرب » ، منحصرا باید روی این ساز گذارده شود .به طور کلی نام این ساز ، در فرهنگهای مختلف و نوشته های محققین اعم از ایرانی و خارجی به وجوه مختلف آمده است که به یکایک آن ها اشاره می کنیم :


1. دمبر 2. دمبرک 3. تبنگ 4. تبنک 5. تبنک 6. تبنک 7. تنبیک 8. تنبوک 9. تنتک 10. خنبک 11. خمبک 12. خمک 13. دمل 14. دمبال 15. دمبلک یا دنبلک 16. خوراژاک 17. خمچک 18. تمبک 19. دنبک 20. تنبک 21. دمبک 22. تبنگ 23. ضرب

تذکر این نکته ، ضروری است که ظهر هر یک از اسامی مذکور در زمان خاصی وبه مناسبت خاصی بوده است زیرا همانطوریکه اطلاق کلمه ی « ضرب » به این ساز ایرانی مستقیما با آمدن اعراب به ایران ارتباط دارد لذا دیگر نامگذاری های مربوطه نیز نمی توان بی مناسبت باشد . تنبک از پنج قسمت به شرح زیر تشکیل شده است :

1. پوست.
2. دهانه ی بزرگتر.
3. تنه.
4. نفیر یا گلویی.
5. کالیبر یا دهانه ی بزرگتر.

تنبک کاملترین ساز ضربه ای موجود در دنیاست :

قبل از هر چیز لازم است این نکته را یاد آور شویم که منظور و مقصود ما از عنوان « تنبک کاملترین ساز ضربه ای موجود در دنیاست » ، لذا از جهت ساختمان ظاهری آن بسیار ساده واز یک تکه پوست ویک تکه چوب درست شده وبه عبارت دیگر سازی است : ناقص حتی به تعبیری وحشی _ بلکه منظور و مقصود مااز عنوان مذکور جهت امکانات وسیعی است که نوازنده ی آن در اختیار دارد و یا میتواند داشته باشد و این درست همان چیزی است که در این مطلب دربارهاش بررسی و تحقیق به عمل می آوریم .

نکته ی دوم اینکه خواندن عبارت فوق در وهله ی اول ، شاید این تصویر را در اذهان عمومی ایجاد کند که نگارنده با توجه به « نوازنده بودن » خود ، بدون شک به حالت مذموم ، « خود پسندی » و « خد برتر بینی » دچار گشته و لذا به این وسیله از قلم خود سوء استفاده کرده است .به عبارت دیگر قصدش این است که ضمن « بیش از اندازه » بالا بردن ارزش تنبک ، به طور غیر مستقیم به قول معروف وجه چنین نیست چرا که دیگران نیز ، مشابه نظریه ی نگارنده را داشته و دارند و بدون اینکه از این رهگذر ، نفعی عایدشان شود .

« لئون کنی پر » آهنگساز نامی روس در این مورد عقیده اش را اینطور بیان کرده که :

« شما بی جهت نام این آلت را ضرب گذاشته اید من آن را ساز می دانم چه در عین سادگی ، کاملترین ساز ضربی است ... » در اینجا قبل از هر چیز نکته ای را به طور کلی عنوان می کنیم .
تنبک تنها ساز ضربه ای دنیاست که نوازنده ی آن ، امکان استفاده ی کامل از تمام انگشتان دو دست خود را دارا میباشد . درحالیکه نوازندگان دیگر ساز های ضربه ای دنیا به دلایل مختلف چه از جهت ساختمان ظاهر و چه از جهت نقش ذات ریتم های نواخته شده درمحدوده ی ملیت های مختلف فاقد چنین امکانی هستند .


خدایا مطربان را انگبین ده برای ضرب دستی پر آهنین ده «مولاناجلالدین »

و آنجا که فتد مال تو در معرض قسمت تنبک زند و حق طمع ها بگذارد «حکیم انوری »

کنگر اگر این است که من می بینم خوبان دگر ، تنبک تعلیم کنند «سید برهنه »

به دوستی که ز دست تو ضربت شمشیر چنان موافق طبع آمدم که ضرب اصول «شیخ سعدی » 

تار زن زاغی و ریحان و ملیخای یهود ضرب گیر، اکبری و احمدی و بابائی «حبیب قاآنی »

تنبک محمل ارباب وفا را بردار بلبل باغ دلی ، شور و نوا را بردار «میر نجات اصفهانی»

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: